Афанасий никитин қазақша реферат: Афанасий Никитин саяхаты

Афанасий Никитин саяхаты

Афанасий Никитиннің
саяхаты

1-сурет. 
Афанасий Никитин

 Афанасий 
Никитин қарапайым 
шаруаның отбасында 
дүниеге келген атақты
саяхатшылардың бірі.        
(1-сурет) Ол 1466-1474 жылдар
аралығында Персия,
Индия және Турция елдерінде
сапар кешкен. Осы саяхатының
барысында «Үш теңізге
саяхат» атты маңызды
еңбек қалдырған. Бұл
туындыда Никитин болған
елдерінің тамаша табиғаты
мен халқының салт-дәстүрі
және тағы басқа ерекшеліктеріне
сипаттама берген.

      Өз 
жолын атақты саяхатшы
Тверь қаласынан 1466
жылы бастайды. ХV ғасырдағы 
сауда қатынастарының
аса дамыған өңірі 
Волга өзені болған.
Михаил Тверской патшадан
тауар сатуға рұқсат
қағазын алған 
Никитин Волга 
өзені бойынша 
сапарға шықты. Оның
басты мақсаты тауарды
Каспий теңізіндегі
елдерге сату болған
еді. Кейінірек Волга
өзенінің Каспийге құятын
сағасына жетіп, Астрахань
хандығына келеді. Сол
уақыттағы Астрахань
ханы Қасыммен сауда
байланысы туралы келісе
алмай, Никитин тауарлары
алып қояды. Сонымен
қатар, жанындағы серіктері
де тұтқынға түскен
болатын. Содан кейін,
Афанасий Никитин қалған
серіктерімен кемеге
отырып Дербент қаласына
жетеді. Бұл жерде саяхатшы 1
жылға жуық бөгеледі.
Ол кезінде тұтқынға
түскен жолдастары мен
ұрланған тауарларын
қайтаруға күш салғанымен
ол ісі жүзеге аспайды.

      Никитин
өз шығындарының орнын 
жаппағанша еліне 
қайтпауға бел 
буады. Сондақтан, өзінің
ұзақ саяхаты барысында 
кеткен шығандарының
орнын толтыру 
үшін өз сапарын бастайды. 1468
жылы Дербенттен кейін
Бакуға бет алады. Ал, 1469
жылдың көктеміне қарай
Персид шығанағында
орналасқан Ормуз қаласына
келіп жетеді. Өз жазбаларында
Афанасий Никитин: «Ормуздың
ыстықтығы адам баласын
жандырып жіберуі де
мүмкін… Бұл қалада
мен 1 ай болып, Пасха
мерекесінен кейін Үнді
теңізінің ары жағына
бет алуды көздеймін», —
деп жазған. Кәсіпкер
тәуекелсіз пайда таба
алмайтындығы бәрімізге
белгілі болғандықтан,
Никитин араб жылқысын
сатып алып оны Үнді
жерінде сатуды мақсат
етеді. Үндістанның
Чаул атты қаласына
жету үшін Арабия теңізі
арқылы 6 ай жүрді.

 Үндістан Афанасий
Никитинге үлкен 
әсер қалдырды. «Мына 
жақта барлық адамдар 
жұқа киінген: бастарында
ештеме кимейді, шаштары 
бір жағына қарай 
өрілген, киімдері бір 
ғана ұзын матадан 
жасалған. Балалары
өте көп. Тұрғындарының 
түсі қара. Олардың 
барлығы менің 
артымнан таңғала 
қарайтын, себебі менің 
терімнің түсі ақ еді…»-деп 
өз ойларын күнделік
бетіне түсірген болатын.

      Жылқысын 
бірден сату қолынан 
келмеді. Барлығын оның
бағасы қанағаттандырмады.
Сондықтан ол Үндістанның 
басқа қалаларына
сапар шекті. Соның 
барысында, ол барлық
көргенднріне сипаттама 
беріп кеткен. Мысалы,
тұрғылықты халықтың
тағамдары жайлы 
айтып кеткен: «Шарапты
үнділіктер үлкен жаңғақтан
жасайды. Қонақтарға
жатын орынды үй иесі
салады, олармен де бірге
жататын – үй иелер».

      Чаулдан
кейін аттанған қаласы
– биік өлкелі Джуннар.
Бұл жерде ол өз
еркінсіз қалуына 
тура келді. Себебі,
Джуннар ханы Асад-хан
Никитиннің бесерменин
еместігін білгенде
жылқысын тартып алады.
Күнделігінде Афанасий:
«Егер мен Мұхаммеддини
дінін қабылдасам, маған
жылқымды да қайтарып, 1
қап алтынын беретінін
айтты. Ал егер мен бұл
шартын орындамасам,
менің жылқымды қайтармай,
басымды алатынын ескертті», —
деген. Осы қиындықтан
оны персиялық қазынашы
Мухаммед атты танысы
құтқарып шығады. Никитинге
жылқысы да қайтарылады,
басқа дінді қабылдауға
да мәжбүрлемейді. Джуннардан
тез кетуді жоспарлап, 1471
жылы Бидар қаласына
жетеді. Осы жерде ол
сәтті түрде өз жылқысын
сатады. Осы қалада тұрған
кезінде сол өңірдің
халқымен жақсы қарым-қатынаста
болады. Ол үнділіктерге
өзінің христиан екенін
айтады. Ал адамдар оған
өз діндері туралы сыр
шертеді. Олар Үндістанда 84
діннің бар екенін айтады.
Никитанді Шрипарвата
храмына алып келеді.
Сол жердегі Шива құдайы
мен қасиетті бұқа Нандидің
алып мүсінін көріп,
үлкен әсерде қалады.

      Никитин
сол өңірдегі тұрғындары
туралы былай жазған:
«Ерлері өз бетімен 
жүреді, ерлі-зайыпты 
отбасылар өте 
аз. Жүргіш әйелдер 
өте көп. Және де олардың 
құна да тым арзан 
екен», — дейді.

      1472
жылы көктем айларында 
Никитин өз еліне 
қайтуға бел буады. 5
айға жуық уақытты 
Каллур қаласында 
өткізіп, 1473 жылы 
Дабул қаласына 
жетеді. Ары қарай 
ол Ормуз арқылы 
Африкадағы Эфиопияға 
жетеді. «Құдай сақтап,
Эфиопияда аман-есен 5
күн болдық. Сол 
жердің тұрғындарына 
азық-түлік баргендіктен,
олар біздің кемемізге 
тиіспеді»,-деп жазған 
Никитин. Ормуз 
қаласынан солтүстікке 
бет алған Афанасий 
Шираз, Исфахан, 
Кашан, Тебриз, Эрзинджан 
атты қалалары 
арқылы Трабзон 
қаласына жетеді.
Бәрі сәтті өтіп 
жатқан кездң Трабзон 
қаласында қайғылы 
оқиғалар бет алады. 
«Осы жерде менің 
тауарларынмды толықтай 
ұрлап кетті. Ештеме 
қалдырмады…»,-деп 
жазды. Ақшасы да қалмаған
Никитин Кафа атты қалаға
жетіп, сол өңірдегі
орыс көпестерінен қарызға
ақша алып, тезірек еліне
қайтуды аңсайды. Кафа
қаласына 1474 жылы жетеді.
Осы жерде Афанасий
жазылары үзіледі. Атақты
саяхатшы өз елін көру
деген соңғы арманы
орындалмай кеткен…
Кейбір деректер бойынша
Никитин Смоленск жерінде
қаза тапқан делінеді.
Оның жазбаларын Василий
Мамыр атты князь тауып
Ресейге алып келеді. 
 

3-сурет. 
Никитин жазбалары

Қазіргі таңда Никитиннің
«Үш теңізге саяхат» 
атты еңбегі (3-сурет)
жоғары бағаланып, үлкен
мағынаға ие.  Оның
атымен Үнді мұхитындағы
су түбіндегі массив
аталынып, 1955 Тверь өлкесінде
Волга жағасында ескерткіш
орнатылған.(4-сурет) 1958
жылы «Үш теңізге саяхат»
атты кинофильм түсірілген. 2003
жылы Афанасий Никитинге
Үндістанда ескерткі
орнатылған.(5-сурет)

4-сурет. 
Тверь қаласындағы 
Никитин ескерткіші

5-сурет.  
Үндістанда орналасқан 
Никитин ескеррткішгі

Қазақстан
Республикасы Білім 
және ғылым министрлігі

Л.Н.Гумилев 
атындағы Еуразия 
ұлттық университеті

Экономика
факультеті

Туризм 
кафедрасы 
 
 
 

Афанасий 
Никитин саяхаты

1466-1474
жылдар 
 
 

                                          Тексерген:
Акишева Е.Қ.  
 
 
 
 
 


          Астана, 2011

Афанасий 
Никитин жасаған 
жорығы

Каспий өңірінің флорасы мен фаунасы


Жоспар
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Каспий теңізінің жалпы сипаттамасы
2.2 Каспий маңының флорасы мен фаунасы
2.3 Каспий маңындағы Қызыл кітапқа енген жануарлар
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер


КІРІСПЕ

Каспий теңізі негізінде Жер бетіндегі ең үлкен көл болып саналады. Орташа ені 400 шақырымдық, солтүстіктен оңтүстікке 1200 шақырымға созыла отырып, ол бес тәуелсіз мемлекеттің жағалауын жуып өтеді және өзара екі ірі құрлық – Еуропа мен Азияны байланыстырады. Каспийдің жағалау сызығының ұзындығы 7 мың шақырым, жалпы ауданы шамамен 400 мың шаршы шақырымды құрайды, ол Балтық, Адриат, Ақ теңіздер сияқты Дүниежүзілік мұхиттың бірнеше теңіздерінің аумағынан біршама асып түседі. Каспий теңізі өзінің ұзақ тарихында қазіргі пішініне келгенге дейін өзінің кескіні мен көлемін бірнеше рет өзгерткен. Ұзақ уақыт бойы Жерорта, Қара, Азов және Каспий теңіздері Дүниежүзілік мұхтипен бірігіп бір ғана орасан үлкен теңіз бассейнін құрап жатқан.

Каспий теңізі туралы алғашқы мәліметтер антикалық кезеңнің географтары менжазушыларының жұмыстарында келтірілген. Б.э.д. 323 жылы Александр Македонский теңзде жүзуші Патроклды Каспий теңізінің жағалауын зерттеуге жібереді. Патрокл Кара-Бұғаз-көл шығанағына дейін жетеді және ол оны Каспий теңізін мұхтипен байланыстыратын өзеннің бастауы ретінде қабылдайды. Сол кезеңнің көптеген ғалымдары Каспийді, олардың түсінігі бойынша жұрттың бәріне белгілі жерді қоршап тұрған Дүниежүзілік мұхиттың солтүстіктегі шығанағы деп санады. Ежелгі заманның атақты географы Страбон өзінің «География» кітабында Каспийді батыстан шығысқа параллель бойынша созып көрсеткен.

Орта ғасырда Батыс Еуропаның ғалымдарының Каспий теңізі туралы мәліметтері өте аз болды. Афанасий Никитин өзінің Үндістанға сапары кезінде тверлік көпестермен бірге Каспийде болған, сол саяхатын өзінің «Үш теңіздің арғы жағына саяхат» кітабында сипаттап жазған. Ол Дербент өзенін бірінші өзен ретінде санайды. Каспий теңізінің барынша дәл картасын неміс ғалымы және саяхатшысы Адам Олеарий жасады, соның өзінде ол Каспий теңізі туралы сенімді бейнелерді бере алмады.

Герадот, Гомер, Аристотель, Марко Поло сияқты антикалық кезең мен ежелгі және ортағасырлардың тағы басқа ғалымдары өзінің жұмыстарын Каспий теңізіне арнады.


Пайдаланылған әдебиеттер:
• Қазақстанның қызыл кітабы
• http://redbook. kz/kk/index.html
• http://kk.wikipedia.org
ЖАратылыстану


Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау



Жұмыс түрі: 
Реферат


Тегін:  Антиплагиат


Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:   



Бұл жұмысты терминал арқылы сатып алуға болады немесе Telegram арқылы.




Жоспар
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Каспий теңізінің жалпы сипаттамасы
2.2 Каспий маңының флорасы мен фаунасы
2.3 Каспий маңындағы Қызыл кітапқа енген жануарлар
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

КІРІСПЕ

Каспий теңізі негізінде Жер бетіндегі ең үлкен көл болып саналады. Орташа ені 400 шақырымдық, солтүстіктен оңтүстікке 1200 шақырымға созыла отырып, ол бес тәуелсіз мемлекеттің жағалауын жуып өтеді және өзара екі ірі құрлық — Еуропа мен Азияны байланыстырады. Каспийдің жағалау сызығының ұзындығы 7 мың шақырым, жалпы ауданы шамамен 400 мың шаршы шақырымды құрайды, ол Балтық, Адриат, Ақ теңіздер сияқты Дүниежүзілік мұхиттың бірнеше теңіздерінің аумағынан біршама асып түседі. Каспий теңізі өзінің ұзақ тарихында қазіргі пішініне келгенге дейін өзінің кескіні мен көлемін бірнеше рет өзгерткен. Ұзақ уақыт бойы Жерорта, Қара, Азов және Каспий теңіздері Дүниежүзілік мұхтипен бірігіп бір ғана орасан үлкен теңіз бассейнін құрап жатқан.

Каспий теңізі туралы алғашқы мәліметтер антикалық кезеңнің географтары менжазушыларының жұмыстарында келтірілген. Б.э.д. 323 жылы Александр Македонский теңзде жүзуші Патроклды Каспий теңізінің жағалауын зерттеуге жібереді. Патрокл Кара-Бұғаз-көл шығанағына дейін жетеді және ол оны Каспий теңізін мұхтипен байланыстыратын өзеннің бастауы ретінде қабылдайды. Сол кезеңнің көптеген ғалымдары Каспийді, олардың түсінігі бойынша жұрттың бәріне белгілі жерді қоршап тұрған Дүниежүзілік мұхиттың солтүстіктегі шығанағы деп санады. Ежелгі заманның атақты географы Страбон өзінің География кітабында Каспийді батыстан шығысқа параллель бойынша созып көрсеткен. Орта ғасырда Батыс Еуропаның ғалымдарының Каспий теңізі туралы мәліметтері өте аз болды. Афанасий Никитин өзінің Үндістанға сапары кезінде тверлік көпестермен бірге Каспийде болған, сол саяхатын өзінің Үш теңіздің арғы жағына саяхат кітабында сипаттап жазған. Ол Дербент өзенін бірінші өзен ретінде санайды. Каспий теңізінің барынша дәл картасын неміс ғалымы және саяхатшысы Адам Олеарий жасады, соның өзінде ол Каспий теңізі туралы сенімді бейнелерді бере алмады. Герадот, Гомер, Аристотель, Марко Поло сияқты антикалық кезең мен ежелгі және ортағасырлардың тағы басқа ғалымдары өзінің жұмыстарын Каспий теңізіне арнады. Каспий теңізінің мыңдаған жылдардағы тарихында 70 түрлі атауы болды. Мысалы, арабтар Каспий теңізін жағалаудағы Гиркания елінің атауы бойынша (Қасқырлар елі) — Гиркан теңізі, солтүстік-батыс жағалауда тұратын хазар халықтарының құрметіне — Хазар теңізі деп атады. Қытайлықтар оны Сихай (яғни Батыс теңізі), түріктер — Кучук-Дениз, татарлар — Аг-Дениз деп атады. Орыстар Волганың сағасында тұратын халықтардың атауы бойынша Хвалын деп атады. Маңайындағы елдер мен қалалардың атаулары бойынша Каспий теңізі Мазандаран, Парсы, Орыс, Астрахань, Сарий, Баку, Дербент және басқа деп аталды. Каспийдің шығуы ежелгі Тетис теңізінің геологиялық тағдырымен байланысты. Ол қазіргі Жерорта, Қара, Азов, Каспий теңіздерінің қазіргі жер телімдерін алып жатты және батысында Атлант мұхитымен, ал шығысында — Тынық мұхитымен жалғасты. Күрделі тектоникалық қозғалыстардың нәтижесінде Тетис теңізі алдымен Тынық мұхитынан, содан соң Атлант мұхитынан бөлінді. Бұл жасты Каспий теңізінің пайда болу кезеңімен есептеуге болады. Қазіргі Каспий атауын б.э.д. І ғасырларда Кураның оң жағалауында өмір сүрген ежелгі Каспий тайпаларының атауымен аталды. Сол ерте замандарда теңіздің өзінде және айналасында өмір сүретін өсімдіктер мен жануарлар дүниесі қалыптаса бастады.Каспий теңізінің қазіргі өсімдіктер дүниесі қарапайым кіші организмдерден бастап қалыптасқан өсімдіктерге дейінгі саны 728 түрге жетеді. Онда өмір сүретін теңіз флорасы бірнеше қайтара тұздану мен тұщыланудың әсерімен түбегейлі өзгерістерге ұшырады, соның нәтижесінде тұщы суда өмір сүретін түрлері көбейді және теңіз флорасы барынша азайып кетті. Волга-Дон каналы ашылған соң мұнда Азов және Қара теңіздерді мекендейтін балдарлардың басқа түрлері пайда болды. Каспий теңізін жануарлардың 1809 түрлері мекендейді. Каспий теңізінің табиғаиы ежелгі заманнан бері көптеген ғалымдар, саяхатшылар мен мемлекеттік қызметкерлердің назарын аударған. Осы айдынның табиғи ресурстарын игерудің каспий маңы елдері мен қоршап жатқан елдердің халық шаруашылығында маңызды экономикалық мәні бар.Каспий теңізі — флора мен фауна, соның ішінде бұрын дүниежүзілік кәсіпшілік өндірудің сексен пайызынан артығын қамтамасыз еткен бекіре тұқымдас балықтардың дүниежүзілік табынын бізге көненің көзіндей етіп жеткізген табиғаттың ғажап жаратылысы.Каспийді мекендеушілердің біреуіне ерекше тоқталғымыз келеді. Ол — каспий итбалығы. Ғалымдарсолтүстікті мекендеушінің қалайша жылы теңізге келгендігіне жауап таба алмауда. Бүгінде каспий итбалығының қаңқаларын біздің теңіз Дүниежүзілік мұхиттың бір бөлігі болған ерте кездегі ежелгі геологиялық шөгінділерінен табылған. Итбалық — сүтқоректілер мен олардың ежелгі арғы тегі құрлықта, алғашқы дәуірдің ормандарында аң аулаған. Сондықтан жергілікті қазақтар оны дәлме-дәл итбалық деп атаған. Каспий итбалығының толық жойылып кету қаупі бар. Ересек итбалықтар да, олардың балалары кәсіпшілік аулаудың объектісі болып отыр. 1944 жылы 290 мың итбалық ауланған, содан кейін итбалықтың қауымдасу саны төмендей бастағандығы туралы мәліметтер бар. Аңдарды аулауға тиым салында. Итбалықтардың қауымдасуы қайта қалпына келтірілді және кейбір деректер бойынша 600 мың басқа жеткен. Мұнай кен орындары тағы да Каспий итбалықтарына қауіп төндіруде. Маңғыстауда құстардың 300-ден астам түрі кездеседі.Маусымдық ұшу кезінде көптеген құстар Каспий теңізінің жағалауына келіп қоныстанады.Сол құстардың бір тобын Қаракөл көлінен көруге болады. МАЭК кәсіпорнынан шыққан сарқынды,қышқыл,қалдық сулардың жиналуынан пайда болған жасанды көл көрінісі көрсетілген.Көл жағасында жайқала өскен қалың қамыс ортасынан ұзынсирақ балықшы,қасқалдақ,көлбұқа,барылдауы қ үйрек,тауқұдірет және қызылбас сүңгуірді көреміз.Қалың қамыс құстарды сырт көзден қорғайды. Түбекте жыртқыш құстарда аз кездеспейді Олардың ең ірісі-түнде ұшатын үкі.Үкіні қазақ халқы қастерлеп,оның қауырсынын жас нәрестенің бас киіміне,ақындардың домбырасына,қыздардың сәукелесіне қадаған.Себебі,үкінің қанатындағы ирек сызықтар құранның сүресіндегі жазуларға ұқсайды деп сеніп,тіл-көзден сақтайды деп түсінген.Үкі 68 жыл өмір сүреді екен.Жыртқыш құстардың өздеріне тән ерекшеліктері мықты тырнағы,имек тұмсықтары.Осының көмегімен жемтіктерін оңай ұстайды. Сонымен қатар:2.Кәдімгі күйкентай,3,4.Дала құладаны,5.Байғыз,6.Айқанат жамансары,7.Тілеміш,8.Қаршыға,9.Саз жапалағы.Мәселен,жапалақ түнде ұшатын құс,Ол түнде жақсы көреді және құлағы күшті естігішжанында жүгіріп бара жатқан тараканның аяқ дыбысын естиді.Ағылшын зоологы Флоуердің айтуы бойынша жапалақ 15 жыл өмір сүреді екен.Жыртқыш құстардың бәрі де тышқандармен,ірілі-ұсақты жәндіктермен қоректенеді.Құстардың ортасындағы ең ірі құс-Су құзғыны деп аталады.Ол өте ашқарақ құс.Аузындағы балығын тауысып болмай,екінші балыққа жармасады. Сондықтан үнемі үстінен балық иісі сасып тұрады.Сол жақтан бастап: 1. Ысылдақ шүрегей, 2. Көк сүңгуір, 3, 7. Қызылбас сүңгуірлер, 5, 14. Секпілтес бейнеарықтар, 6. Барылдауық үйрек, 8, 9. Даурықпа шүрегейлер, 11, 12. Сарыалақаздар, 13. Сұқсыр, 16. Сусылдақ, 17. Бақылдақ, 18. Ақмаңдайлы қарашақаз,19, 20. От үйректерді көре аласыздар.Сұқсыр-адамның баруы қиын қалың қамыстың арасын мекендейді.Азығын су астынан алып жейді.Оның басқа құстардан айырмашылығы-ұясын судың бетінде қалқып жүретін қамыстың үстіне салады.От үйрек туралы аңыз бар.Бір ханның қызын,ата-салтын бұзғаны үшін құсқа айналдырып жіберген.Қыздың жирен шашы құстың қауырсынына,мойнындағы қара моншағы құстың мойнындағы қара сызығына,аяғындағы қара аяқ киімі құстың қара аяғына айналған.Ол басқа үйректерге қарағанда қыздың жүрісіндей сызылып жүреді.Боз далада Қызыл кітапқа енген дуадақ деген құсты көреміз.Дуадақ — өте ауыр құс, салмағы 14-15 кг-ға дейін барады.Сонымен қатар дала қояны,Қарақұйрық-дала реңдес,сымбатты аң.Ашық далалы алқапта өмір сүргенді ұнатады. Қыстың аязды,жаздың аптап,ыстық күндеріне төзімді келеді.Түйенің ішпейтін тұзды суын ішеді.Табиғаттың қолайсыз жағдайы мен аяусыз қырудың кесірінен Қызыл кітапқа тіркелген.Бірқазан — өте ірі құс,ол аузына 8 кг-ға жуық балық жинап қожайнына тарту етеді.Бұл ақпейіл құс,ұрпақтарына аса қамқорлықпен қарайды,сондықтан оның суреті жетімдер үйінің белгісі ретінде қабылданған.Жалбағай — оның тұмсығы дәрі-дәрмектер жасауға қолданылады,сондықтан азайып кету қаупі төніп тұр.Қоқиқаз (Фламинго) — шыққан жері Африка.Ақшыл-қызғылт түсі оның сұлулығын аша түскендей.Оларды көлден топтанып тұрғанда ұшырата қалғанда қызғылт түсті аралға жолыққандай әсер қалдырады.Оның фламинго аталуы Португалша (фламос) жалын ұғымын білдіреді.Осындай түске бұл құстар 3 жастан асқан соң ғана ие болады.Оған дейін қоңыр түсте болады.Маңғыстауда мекендеген жануарлардың көбі қорғауға алынып,Қызыл кітапқа енгізілген.Бір кездері Үстіртте жер бетіндегі ең жүйрік аң — Гепард тіршілік еткен.(сағатына-115 км) жылдамдықпен жүгіретін. Осы бір сымбатты аң Солтүстік Азия мен Қазақстан жерінен біржолата жер ауды.Ең соңғы ізі Маңғыстауда 1956 жылы табылған.Үстірт қорығын ұйымдастыру қолға алынбағанда құрып кету қаупі Үстірт қойларына да төнген болар еді.Үстірт шыңдары,Қарақия ойпаты,Таулы Маңғыстаудан — Үстірт қойлары муфлондарды кездестіреміз.Олар жылына 1 рет көктем айларында төлдейді.Мықты мүйіздерінің арқасында таудан тасқа қиналмай оңай секіре алады.Тастақты жерлерде тіршілік ететін:2.Самыр,3.Кекілік,4.Дала қыраны. Маңғыстау жыртқыштарының ең ірісі- қасқыр бұл өңірде айтарлықтай көп таралған.Қасқыр- өте сезімтал,аса сақ жыртқыш.Тіпті ұйықтап жатқан кезде де оның есту мүшесі өз жұмысын еш тоқтатпайды.Мысалы: шошқаның қорылын 2-3 км жерден естиді.Қасқырлар үйірімен жүреді,бір үйірде 6-9 дан болады.Келесі көріп тұрған жыртқыш- Қызыл кітапқа енген Қарақал деп аталады.Оның саны Маңғыстау территориясында санаулы ғана,ол Үстірт қорығында қорғалады.Ал мына түлкі тәріздес аң — қарсақ деп аталады.Онан кейін … жалғасы

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.



Впечатления русского купца от Индии XV века

В Твери, живописном и историческом городе, где реки Тверца и Тьмака сливаются с традиционной магистралью европейской России – Волгой, предприимчивый купец решил спуститься по воде и пересечь реку. Каспийское море в Персию. Этот купец, глубоко верующий человек по имени Афанасий Никитин, уже пробовал свои силы, торгуя в Крыму, Грузии, Малой Азии и Валахии. Его путешествие, начавшееся в 1466 году, теперь называется «Путешествие за три моря». Это привело его в Ширван на территории современного Азербайджана, в Баку и Персию, прежде чем, наконец, привести его в Индию, страну, которой он был очарован.

Именно в Ормузе Никитин впервые услышал о богатствах Индии и предлагаемых ею продуктах, недоступных в его собственной стране. Узнав, что лошадей в Индии в то время не разводили, он взял лошадь и в 1469 году отправился на маленьком корабле дабба в западную Индию.

В своих заметках Никитин упоминает, что его по имени Дега, который российские историки предполагают Диу. «Из Деги мы отплыли в Гуджарат, а оттуда в Камбей, где есть индиго и лак, и из Камбея в Чаул». Путешествие из Маската в Чаул, что недалеко от Алибауга в Махараштре, заняло шесть недель. «И вот где лежит земля Индии», — писал он по прибытии в Чаул, добавляя, что все там «голые» и что женщины «ходят с непокрытой головой и с непокрытой грудью, а их волосы заплетены в одну косу». Он отметил, что был предметом любопытства в Чауле, и куда бы он ни пошел, люди следовали за ним повсюду.

Он почти сразу вступил в контакт с местными правителями в Чауле, комментируя их внешний вид: «И их принц носит дхоти на голове, а другое на чреслах; их бояре (аристократы) носят дхоти на плечах и другое на чреслах; их принцессы набрасывают одно дхоти на плечи и другое на чресла. Что же касается слуг князя и бояр, то они носят дхоти, перевязанные вокруг чресл, и несут в руках щит и меч, а у других копья, или ножи, или сабли, или лук и стрелы».

Из Чаула Никитин отправился в Пали, а затем в Умру и Джуннар, город недалеко от современной Пуны. На момент своего визита Джуннар входил в состав империи Бахмани, которой правил Мухаммед-шах III. Русский купец писал: «А в Джуннаре живет индиец Асад-хан, слуга Малик-ат-Туджара, говорят, у него 70000 человек от Малик-ат-Туджара. А у Малика ат-Туджара 200 000; 20 лет он борется с кафрами, иногда они его бьют, но он бьет их чаще». Термин кафр в данном случае относится к индусам, и именно так называли их мусульманские правители в разговоре с Никитиным.

Сельская жизнь

Русский был настолько увлечен жизнью в Индии, что внимательно наблюдал и писал о повседневных событиях. «В течение четырех месяцев везде была вода и грязь, и днем, и ночью. Это время пахоты и посева пшеницы, риса, бобовых и всех других продуктов». Он также проявлял интерес к местному алкоголю: «Вино варят в больших кокосах, а пиво варят из Татны».

Он не мог удержаться от постоянных ссылок на привычку одеваться индийских королевских особ и простолюдинов. «Зимой там носят дхоти на чреслах, другое на плечах, а третье на голове», — писал Никитин. «Что касается князей и бояр, то в ту пору надевают штаны, рубаху и кафтан; они также набрасывают дхоти на плечи, подпоясываются другим и наматывают третье вокруг головы».

В фильме 1956 года, снятом совместно Хваджей Ахмедом Аббасом и Василием Прониным, под названием Pardesi на хинди, Никитин (которого играет Олег Стриженов) влюбляется в индианку по имени Чампа (Наргис). Ничто в заметках торговца не указывало на то, что он был в отношениях, когда был в Индии. Однако он часто писал об индийских женщинах в своих заметках: «В Индии чужаки останавливаются в гостиницах, и еду для них готовят женщины, которые также застилают кровати для гостей».

Плакат Пардези.

Никитин, желая продать своего жеребца в Индии, заметил, что все, что он слышал о лошадях в этой стране, было правдой. «В Индии не разводят лошадей, но разводят быков и буйволов», — писал он. «Они используются для перевозки людей, а иногда и грузов. Они служат всем целям».

Лошади действительно были ценным товаром в стране, и русские отметили, как их кормили бобовыми и кичди, приготовленными из сахара и топленого масла, а также рисовыми лепешками. Правитель Джуннара забрал его жеребца и предложил вернуть при одном условии. «Когда он узнал, что я русский, а не мусульманин, он сказал: «Я верну тебе их жеребца и заплачу тебе тысячу золотых, если только ты примешь магометанскую веру, (если нет) я буду держать жеребца и взыскать с тебя тысячу золотых».

Ему дали четыре дня, чтобы принять решение. К счастью для него, Ходжа Мохаммед-хан из Хорасана въехал в Джуннар до того, как истек срок действия ультиматума, и Никитин попросил его о помощи. Хан Хорасана сумел убедить правителя Джуннара не обращать Никитина и добился от него возврата жеребца. Никитин, казалось, был травмирован этим эпизодом и написал: «Итак, мои христианские братья Руси, те из вас, кто хочет отправиться в землю Индии, должны оставить свою веру в Русь и призвать Мухаммеда, прежде чем отправиться в землю Индостана».

Плато Декан

Никитин путешествовал на юг от Джуннара и писал о Бидаре и Гулбарге. «В Бидаре торгуют лошадьми и разными товарами: парчой, шелком и всякими другими товарами: там продаются и черные люди», — писал он, добавляя, что на бидаровском рынке нет ничего, что могло бы пригодиться в Россия.

Купца приветствовали во дворце правителя, архитектура которого произвела на него впечатление. «Султанский дворец имеет семь ворот, с сотней стражников и сотней кафрских писцов у каждых ворот; одни из них регистрируют входящих, другие — выходящих; но чужакам вход во дворец воспрещен», — писал он. «И дворец очень красивый, весь в резьбе и позолоте, и каждый камень его вырезан и очень красиво расписан золотом, а внутри дворца всякие сосуды». Никитин отметил, что по ночам Бидар охраняла тысяча человек, а на улицах города были змеи длиной 14 футов. Русский также задокументировал битву между Империей Бахмани и Виджаянагаром.

Индуистское паломничество

Никитину удалось подружиться с некоторыми индусами в Бидаре, и они сказали, что они хорошо к нему относились, когда узнали, что он не мусульманин. «Они не прятались от меня, когда ели, торговали, молились или делали что-либо другое, и не скрывали своих жен». Он писал, что в Индии существует 84 различных вероисповедания. «Люди разных вероисповеданий не едят и не пьют вместе и не вступают в смешанные браки; некоторые едят баранину, птицу, рыбу и яйца, но люди без веры едят говядину».

Проведя четыре месяца в Бидаре, Никитин вместе со своими новыми друзьями-индусами отправился в паломничество в Парват (Шрисайлам), группу храмов у реки Кришна, примерно в 215 км к юго-востоку от Хайдарабада. Он сравнил место паломничества с Меккой и Иерусалимом.

«Нам потребовался месяц, чтобы добраться до бутханы (храмового комплекса)», — писал Никитин. «Базар у бутханы длится пять дней. А бутхана очень велика – в половину Твери – и построена из камня, в котором высечены деяния Бута (божества); всего есть 12 резных фигурок, которые показывают, что Но творит чудеса или предстает перед индейцами во многих формах; во-первых, в виде человека, во-вторых, в виде человека со слоновьим хоботом; в-третьих, обезьяноподобного человека; четвертая часть человека, имеющего форму свирепого зверя. Он всегда появлялся перед ними с хвостом, и его хвост, высеченный в камне, имеет длину семь футов».

Он отметил, что толпы до 100 000 человек прибыли со всей Индии к месту паломничества. То, что он увидел в храмовом комплексе, впечатлило его. «В бутхане Бут высечен в камне и действительно очень велик, его хвост перекинут через плечо, а правая рука поднята высоко и вытянута, как у императора Юстиниана в Константинополе, а в левой руке он держит копье. ; и он не носит никакой одежды, за исключением того, что его ягодицы обернуты тканью; у него лицо как у обезьяны». Это было первое русское описание идола Ханумана.

Торговец уделял пристальное внимание индуистским молитвенным ритуалам. «И молятся лицом на восток, по русскому обычаю; высоко поднимают обе руки и кладут их на темя, и ложатся лицом вниз на землю и простираются на ней — так и поклоняются», — писал Никитин

о местах, которые он не посещал, таких как Цейлон, написав о его обезьянах, рубинах и кристаллах. Он также упомянул перец, мускатный орех, гвоздику, орехи арека и красители Каликута, а также индиго из Гуджарата. Его заметки стали в то время важнейшим источником информации об Индии в России.

Никитин провел в Индии почти три года, но очень хотел вернуться домой. Поездка нанесла ему физический и психический урон, и его записи указывали на сильную тоску по дому. Он писал: «Да хранит Бог землю русскую! Нет на свете такой земли, хотя бояре в русской земле несправедливы. Да будет благоустроена земля русская и да будет там справедливость».

В 1472 году он уехал из Индии из Дабхола в Эфиопию. Оттуда ему удалось вернуться в Россию через Персию и Малую Азию. Он скончался, не доехав до родного города Твери.

В 2001 году записи Афанасия Никитина были переведены на хинди и английский язык Сунити Дешпанде, сделавшей блестящую карьеру преподавателя русского языка. Специальное издание буклета с примечаниями на русском, английском и хинди было издано до закладки памятника Никитину в Чауле.

Аджай Камалакаран — писатель и независимый журналист из Мумбаи. Он является научным сотрудником Калпалаты по истории и наследию на 2021 год.


Будем рады вашим комментариям на
письма@scroll.in.


Связанные

Тенденции

1. Кому выгодно содержать далитов-индусов

2. Прочтите дневник 17-летней девушки, присоединившейся к Индийской национальной армии Субхаса Чандры Боса

3. Смотреть: Как Шах Рукх Кхан приветствовал огромное количество фанатов возле своего дома в свой день рождения

4. Чемпионат мира ICC среди мужчин T20, группа 1: сценарии SF для Австралии, Новой Зеландии, Шри-Ланки, Англии

5. Дожди в Тамил Наду: школы и колледжи закрыты в Ченнаи и двух других округах

Индия глазами русского путешественника

Как и все путешественники, русский купец Афанасий Никитин упаковал все необходимое для длительного заграничного путешествия, но путешествовал он не налегке. Русский купец, проделавший весь путь из Твери в России в Индию по суше и по морю, взял с собой необычный груз — лошадь.

Никитин был хитрым купцом и слышал, что в Индии не разводят хороших лошадей. Поэтому он решил, что получит за это хорошую цену. Это было средневековье, и такая поездка, как у Никитина, была сопряжена с неопределенностью, поэтому возить с собой ценные вещи было нельзя. Кроме того, была большая вероятность, что на него нападут и ограбят пираты. И действительно он был. Лошадь будет его единственной страховкой в ​​чужой стране.

Причина, по которой Никитин был готов пойти на такой риск, заключалась в репутации, которую приобрела Индия. Для средневекового мира Индия была страной чудес, и многие иностранные путешественники приезжали сюда в поисках специй, шелка, драгоценных камней и даже религии. Нам известны имена Мегастен из Греции, Хиуен Цанг из Китая, Аль Бируни из Персии, Ибн Батута из Марокко и Марко Поло из Италии, чьи рассказы упоминались на протяжении всей истории.

Никитин прибыл в Индию в 15 веке нашей эры, и его рассказ о путешествии дает нам важные сведения об индийском обществе того времени. Это также говорит нам о 500-летних связях между Индией и Россией.

Долгий путь

Афанасий Никитин родился в Тверском княжестве, зажиточном торговом центре. Купцы со всех концов стекались в Тверь, принося новости о различных товарах, и Индия занимала видное место в их рассказах. Это было время, когда Индией правил султанат Бахмани (1347 — 1518), который активно торговал с Персией. Услышав эти рассказы, Никитин решил попытать счастья.

Вместе с этим драгоценным конем он путешествовал по Черному и Каспийскому морям в Иран и Оман и в гавань Ормуза на Ближнем Востоке. Отсюда он начал свое путешествие через Аравийское море в Индию, делая по пути несколько продолжительных остановок и документируя все в своем журнале, который он назвал «Путешествие за три моря».

Гавань Чаул | Куруш Далал

Никитин достиг западного побережья Индии в 1469 году и высадился в порту Камбей (Кхамбхат) в современном Гуджарате. Он купил здесь немного индиго и продолжил путь в Махараштру, где его конечным пунктом назначения была деревня Чаул в районе Райгад. Когда он приземлился в Чауле, он удивился, почему люди были почти голыми, с обнаженными головами и грудью и с круглыми животами. Он добавляет, что они носили драгоценности и украшения. Как они были источником удивления для него, так и он был для них, потому что они бежали за ним, глядя.

В то время местный правитель был подчиненным Бахманского султана Мухаммад-шаха III (1463-1482). Поскольку султан был еще ребенком, когда взошел на престол, могущественный Махмуд Гаван исполнял обязанности его визиря или премьер-министра. Он носил титул Малик эт-Туззар. В своем аккаунте Никитин называет его «Туззар». Бидар служил столицей бахмани, и Никитин решил посетить его.

Форт Бидар | LHI

Он писал в своей книге, что в Бидаре на рынке продавались лошади, парчовый шелк и «черные люди». Предчувствие Никитина оправдалось. Он продал здесь своего чистокровного коня по хорошей цене и использовал вырученные деньги до конца своего тура. Он говорит, что во дворце в Бидаре было семь ворот и «сотня» вооруженных охранников у каждых ворот. «Сотня» писцов записывала имена абитуриентов. Дворец был красиво украшен золотыми узорами. Он описывает слонов, которых использовали для перевозки «замков» (9).0019 howdas или сиденье с навесом), которое иногда перевозило 12 человек.

Никитин дает живописное описание царского шествия во время Улу Байрам («великий пир» или Курбан-байрам). Он был свидетелем пышной прогулки султана и его сановников с 300 слонами и людьми, вооруженными мушкетами. Кони в золотых сбруях, трубачи и танцовщицы, гаремные жены сопровождали поезд. Дрессированный слон, одетый в богатую ткань, с большой железной цепью во рту набрасывался на людей и лошадей, чтобы держать их подальше от султана. В его дневнике также упоминаются войны между султанатом Бахмани и империей Виджаянагара (1336–1646), которые боролись за власть в Декане.

Памятник Никитину в Чауле | https://russinfo. in/

Однако Никитина не впечатлило все увиденное. Он заметил, что высшие касты носили шелк, а большинство других мало. Он писал, что был введен в заблуждение рассказами мусульманских купцов о том, что Индия была страной изобилия. Ничего интересного нельзя было купить, что было бы полезно его соотечественникам! Хотя перец и индиго были дешевы, пошлины для иностранцев были высоки, а перевозки через моря слишком опасны из-за пиратов, писал он.

Что касается пищевых привычек, то Никитин отметил, что мужчины ели баранину, птицу, яйца и свинину, но не говядину. Обычной пищей был рис, кичри (приготовление из риса и чечевицы), овощи, топленое масло и молоко, а вино делали из кокосов. Он писал, что «из воловьих экскрементов пекли хлеб и варили блюда, а пеплом красили себе лица, лбы и тела».

Никитин также пишет, что ездил в священный город Парват и любовался там великим храмом (возможно, Малликарджуна Джьотирлинга в Андхра-Прадеше). Он сказал, что храмовый комплекс был примерно вдвое меньше, чем в его родном городе Твери! Паломники сюда прибывали тысячами, пешком и в повозках, запряженных волами.

Широко раскрытый русский был очарован преданностью, которую он видел в людях. Он заметил: «Всего в Индии 84 конфессии, и все верят в Бога. Люди поклонялись разным бутам (идолам) разной формы, а также формам Человека-Слона (Ганеша) и Человека-Обезьяны (Хануман). Люди разных вероисповеданий не едят и не пьют вместе и не вступают в смешанные браки».

Никитин также посетил алмазные рудники вокруг Райчура (в современной Карнатаке) и Голконды (в современных Андхра-Прадеше и Телангане), где ограненные алмазы имели мировой рынок. Он написал об их ценах и качестве. Он также писал о Каликуте и Цейлоне, но ученые сомневаются, что он действительно посещал эти места. О Каликуте (Кожикоде) он упоминает, что это был центр всей торговли через Индийский океан. Перец, красители, орехи, камфора, корица, имбирь и всевозможные специи росли вокруг Каликута и продавались за границу. Цейлон (Шри-Ланка) славился драгоценными камнями и прекрасными слонами.

Проведя столько времени в Индии, Никитин затосковал по дому. Он отмечает, что это был «четвертый раз, когда Пасха прошла» с тех пор, как он ушел из дома, и в этот день «глаза его искали утешения в звездах». Хотя он был набожным христианином, были времена, когда его заставляли принять ислам, но он «избегал их всех», как отмечается в его книге. Но он также писал, что принял мусульманское имя «Ходжа Юсуф Хорасани» в Индии.

Пробыв в Индии три долгих года, Никитин отправился в долгий путь домой. Он отплыл из Дабхола (район Ратнагири в Махараштре) в Эфиопию, а затем далее в Маскат и далее в Россию. Поскольку его книга обрывается резко, предполагается, что Никитин умер под Смоленском в России в 1472 году, всего в 400 км от своего дома в Твери.

Фильм о Никитине | Wikimedia Commons

Несмотря на то, что Никитин не был ни философом, ни ученым, его труды демонстрируют острую наблюдательность. Он изучал социальную систему Индии, экономику, религию, образ жизни и многое другое и даже сегодня является ценным источником информации. Его захватывающий взгляд на индийскую жизнь был в 1957 году экранизирован как на хинди, так и на русском языке.